Ukąszenia owadów to nie tylko nieprzyjemne i bolesne doświadczenie, ale także niebezpieczne dla zdrowia. Wiele z nich przenosi poważne choroby, takie jak borelioza czy kleszczowe zapalenie mózgu. Dlatego tak ważne jest stosowanie skutecznych środków odstraszających, które pozwolą uniknąć uciążliwych ukąszeń i zminimalizować ryzyko zachorowania. W tym artykule przyjrzymy się różnym rodzajom repelentów, ich składom i mechanizmom działania, aby pomóc Ci wybrać najlepszą ochronę przed owadami. Repelenty to preparaty, których zadaniem jest odstraszanie owadów i innych niechcianych organizmów. Ich działanie opiera się na wpływaniu na zmysły zwierząt, takie jak wzrok, słuch, węch czy dotyk, co powoduje, że insekty zmieniają miejsce swojego pobytu. Dzięki temu możemy uniknąć nieprzyjemnych objawów związanych z ukąszeniami, a także zmniejszyć ryzyko zachorowania na choroby przenoszone przez owady.
Czym są repelenty i jak działają?
Repelenty występują w różnych postaciach, m.in. aerozoli, kremów, olejków, emulsji, pudrów lub płynów. Wybierając środek odstraszający, warto zwrócić uwagę na jego skład, częstotliwość stosowania oraz rodzaj aplikatora. Wszystkie te informacje powinny być umieszczone na opakowaniu.
Repelenty syntetyczne – DEET, ikarydyna, IR3535
Jedną z najbardziej skutecznych i popularnych substancji odstraszających owady jest DEET (N,N-dietylo-m-toluamid). Dzięki intensywnemu zapachowi, nieprzyjemnemu dla owadów, DEET skutecznie chroni przed kleszczami, komarami i moskitami. Może on jednak działać drażniąco na oczy i skórę oraz uszkadzać materiały, dlatego jego stosowanie wymaga zachowania ostrożności.
Alternatywą dla DEET jest ikarydyna (2-(2-hydroksyetylo)piperydyno-1-karboksylan sec-butylu), zwana również pikarydyną. Substancja ta jest mniej toksyczna i bezpieczniejsza, a jednocześnie zapewnia długotrwałą ochronę przed owadami, takich jak muchy, pchły i komary.
Kolejnym skutecznym repelentem jest IR3535 (ester etylowy N-acetylo-N-butylo-beta-alaniny), który wykazuje działanie odstraszające wobec wielu gatunków owadów, w tym komarów, mrówek, much domowych, kleszczy, meszek, pszczół, os, pcheł, wszy i karaluchów. IR3535 uważany jest za środek o stosunkowo niskiej toksyczności, choć może on wywoływać podrażnienia oczu lub skóry.
Repelenty naturalne – olejki eteryczne
Alternatywę dla syntetycznych repelentów stanowią środki oparte na olejkach eterycznych pozyskiwanych z roślin. Do najpopularniejszych naturalnych odstraszaczy owadów należą:
-
Olejek cytronelowy – odstraszający komary
-
Olejek lawendowy – odstraszający mole i karaluchy
-
Olejek z mięty pieprzowej – odstraszający muchy, komary i kleszcze
-
Olejek eukaliptusowy – odstraszający komary
-
Olejek bazyliowy – odstraszający komary
-
Olejek z paczuli – odstraszający mole i kleszcze
Naturalne repelenty zapewniają jednak krótkotrwałą, około dwugodzinną ochronę przed owadami. Ponadto olejki eteryczne są silnymi alergenami, dlatego nie zaleca się ich stosowania u kobiet w ciąży w pierwszym trymestrze oraz u dzieci poniżej 3. roku życia.
Urządzenia ultradźwiękowe – skuteczne czy nie?
Na rynku dostępne są również urządzenia ultradźwiękowe, które miałyby naśladować naturalne odgłosy wydawane przez wrogów owadów, co byłoby przez nie odbierane jako zagrożenie. Niestety, przeprowadzone badania naukowe nie potwierdziły odstraszającego działania tych urządzeń względem insektów. Nie wykazano znaczącej różnicy w wynikach badań, gdy urządzenie było włączone lub wyłączone.
Kto może stosować repelenty?
Zgodnie z normami Unii Europejskiej, środki odstraszające owady zawierające substancję czynną DEET nie mogą być stosowane przez kobiety w ciąży oraz dzieci poniżej 2. roku życia. Ich stosowanie jest również ograniczone u dzieci w wieku 2-12 lat – zalecane jest jedynie w sytuacji zwiększonego ryzyka wystąpienia chorób przenoszonych przez owady.
Dla kobiet w ciąży oraz dzieci rekomendowane są repelenty z naturalnymi składnikami, takimi jak olejki eteryczne użyte w niskich stężeniach (np. eukaliptusowy, cytrynowy, lawendowy lub miętowy). Należy jednak pamiętać, że preparaty z naturalnymi olejkami nie powinny być stosowane w pierwszym trymestrze ciąży ze względu na możliwe działanie skurczowe.
Jak prawidłowo stosować repelenty?
Niezależnie od rodzaju repelentu, jego aplikacja powinna być zgodna z zaleceniami producenta. Środki odstraszające owady w postaci aerozoli należy nakładać z odległości około 15-20 cm od ciała, unikając okolic oczu, nosa i ust. U dzieci dodatkowo należy omijać dłonie, aby zapobiec przedostaniu się preparatu do jamy ustnej lub oka.
Warto również pamiętać, że działanie repelentów zmniejsza się wraz z poceniem, silnym wiatrem czy wysoką temperaturą. W takich przypadkach konieczne może być częstsze powtarzanie aplikacji.
Bezpieczeństwo stosowania repelentów
Przy wyborze środka odstraszającego owady należy zwrócić uwagę na jego skład, stężenie substancji czynnej oraz wiek, od którego można go bezpiecznie stosować. Informacje te powinny być umieszczone na opakowaniu.
Repelenty zawierające DEET nie są zalecane dla kobiet w ciąży oraz dzieci poniżej 2 lat. Natomiast preparaty z naturalnymi olejkami eterycznymi powinny być używane z ostrożnością, szczególnie w pierwszym trymestrze ciąży oraz u małych dzieci, ze względu na możliwe działania niepożądane.
Każdorazowo przed zastosowaniem repelentu, niezależnie od jego składu, warto zapoznać się z informacjami o sposobie użycia i ewentualnych przeciwwskazaniach.
Jak radzić sobie z ukąszeniami?
Mimo stosowania środków odstraszających, czasem dochodzi do ukąszeń owadów. W takich przypadkach należy jak najszybciej umyć miejsce ukąszenia wodą z mydłem, a następnie zastosować chłodzenie lub leki przeciwhistaminowe w celu złagodzenia objawów, takich jak świąd, zaczerwienienie czy obrzęk.
Jeśli po ukąszeniu wystąpią niepokojące objawy, takie jak trudności w oddychaniu, zawroty głowy czy nudności, należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem, gdyż mogą one świadczyć o reakcji alergicznej.
Podsumowanie
Repelenty to niezwykle ważne środki ochrony przed ukąszeniami owadów i związanymi z nimi chorobami. Wybierając preparat odstraszający, warto kierować się jego składem, skutecznością oraz bezpieczeństwem stosowania, zwłaszcza w przypadku kobiet w ciąży i dzieci.
Pamiętajmy również, że nawet najlepsze repelenty nie zastąpią innych form profilaktyki, takich jak noszenie długich rękawów i spodni, unikanie przebywania na zewnątrz o zmierzchu oraz usuwanie stojącej wody w otoczeniu, która sprzyja rozmnażaniu się owadów. Tylko kompleksowe podejście zapewni nam skuteczną ochronę.
Zapraszamy do odwiedzenia kategorii produktowej Odstraszanie owadów w naszym internetowym sklepie budowlanym eKowalczyk, gdzie znajdziesz szeroki wybór sprawdzonych środków odstraszających owady.